Zajęcia rozwijające Koło Młodego Biologa
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
MAJ 2023
Podczas majowych spotkań naszego koła poznawaliśmy zasady oznaczania roślin. Umiejętność ta jest wysoko ceniona i ma duże znaczenie praktyczne w rozpoznawaniu różnych gatunków. Obecnie coraz częściej korzystamy z właściwości leczniczych roślin i ich zbawiennego wpływu na nasze zdrowie. Zamiast sięgać po gotowe zioła z apteki, wiele osób podejmuje próbę samodzielnego ich zbierania. Umiejętność oznaczania roślin potrzebna jest także do oceny, czy dana roślina należy do trujących, czy chronionych. Do prawidłowego rozpoznawania roślin niezbędne są podstawy botaniki, wiadomości z zakresu morfologii roślin i ich systematyki.
W trakcie naszych zajęć terenowych grupa młodych entuzjastek botaniki rozpoczęła przygodę z rozpoznawaniem roślin za pomocą kluczy do ich oznaczania oraz przewodników. Zaletą tych ostatnich jest posegregowanie roślin zielnych na grupy ze względu na kolor kwiatów. Przeprowadzone zajęcia miały na celu rozbudzenie dociekliwości badawczej oraz rozwijanie umiejętności dostrzegania olbrzymiej różnorodności i piękna tkwiącego w szczegółach. Warto wspomnieć o istniejących aplikacjach do rozpoznawania roślin, które jednak nigdy nie zastąpią radości z samodzielnego odkrywania tajników przyrody.
W trakcie ćwiczeń terenowych określaliśmy stan czystości powietrza w Rzykach na podstawie występujących w środowisku organizmów wskaźnikowych, przy wykorzystaniu ogólnodostępnej skali porostowej. Szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki są porosty krzaczkowate, średnio wrażliwe – listkowate, a najodporniejsze skorupiaste. Jeżeli w środowisku nie spotkamy żadnych porostów, to mówimy o tzw. pustyni porostowej występującej najczęściej w centrach miast, przy drogach o wysokim natężeniu ruchu oraz w pobliżu ośrodków przemysłowych.
W ramach spotkań naszego koła omawialiśmy także klasy czystości wód i organizmy charakterystyczne dla wody bardzo czystej, czystej i zanieczyszczonej. Po pobraniu próbek wody do oceny organoleptycznej określiliśmy jej barwę, przezroczystość i zapach. Następnie dokonaliśmy pomiaru pH, wykorzystując do tego celu błękit metylenowy i papierki wskaźnikowe. W trakcie zajęć dziewczyny doskonaliły umiejętność dokonywania pomiarów, pobierania materiału do analizy, prowadzenia prostych badań oraz orientowania się w terenie.
Majowe spotkania przeznaczyliśmy na tematy związane z ochroną środowiska. Poznawaliśmy odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody, mówiliśmy o konieczności racjonalnego z nich korzystania, jak również o alternatywnych źródłach energii. Dużo uwagi poświęciliśmy także istniejącym formom ochrony przyrody w Polsce. W trakcie zajęć omawialiśmy zasady ochrony gatunkowej i obszarowej oraz obserwowaliśmy gatunki chronione licznie reprezentowane w naszej okolicy. Celem majowych wycieczek było poznanie różnorodności biologicznej i piękna przyrody najbliższego otoczenia, zwrócenie uwagi na zmiany zachodzące w środowisku naturalnym oraz uświadomienie zagrożeń dla występujących tu ekosystemów.
Zajęcia rozwijające Koło Młodego Biologa
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
KWIECIEŃ 2023
Podczas pierwszego kwietniowego spotkania stworzyliśmy projekt budowy anatomicznej człowieka na szarym papierze, wykorzystując zakupione w ramach przyznanego grantu materiały papiernicze. Następnie obejrzeliśmy animacje i filmy edukacyjne na temat budowy i funkcjonowania układu oddechowego. Na modelu tułowia ludzkiego uczennice składały wszystkie jego elementy w całość. W oparciu o schematy zamieszczone w atlasach anatomicznych przeanalizowaliśmy ruch żeber oraz przepony w czasie oddychania oraz dokonaliśmy obserwacji ruchów klatki piersiowej podczas wdechu i wydechu . W celu sprawdzenia wpływu wysiłku fizycznego na częstość oddechów dokonaliśmy stosownego pomiaru: ilości oddechów przed i po wysiłku.
Na kolejnych zajęciach przyjrzeliśmy się z bliska czynnikom mającym wpływ na stan naszego zdrowia. Przypomnieliśmy sobie, że nie tylko uwarunkowania dziedziczne, ale także środowisko i tryb życia odgrywają niebagatelną rolę w zachowaniu dobrej kondycji przez długie lata. Wzrastające tempo życia, zanieczyszczenia, hałas i stres są przyczynami tzw. chorób cywilizacyjnych, które dotyczą dużych grup ludzi, mają więc wymiar społeczny. W trakcie zajęć dziewczyny przedstawiły najczęstsze choroby współczesnego człowieka opracowane w formie ciekawych plakatów oraz przygotowały prezentację na temat profilaktyki uzależnień.
W czasie kwietniowych spotkań poznawaliśmy także zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Badaliśmy i ocenialiśmy stan świadomości poszkodowanego, obecność oddechu, tętna oraz układaliśmy go w pozycji bocznej bezpiecznej. Każdy uczestnik zajęć przeprowadził również resuscytację na specjalnym fantomie do jej nauki. Następnie obejrzeliśmy filmy instruktażowe dotyczące zasad udzielania pierwszej pomocy w przypadku: omdlenia, zadławienia, krwotoków, oparzeń i odmrożeń. Zajęcia z udzielania pierwszej pomocy były wyjątkowo pracowite i wyczerpujące, dały jednak uczestnikom projektu sporo satysfakcji z dobrze wykonanych zadań.
Zajęcia rozwijające Koło Młodego Biologa
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
MARZEC 2023
Nasza grupa projektowa podczas marcowych spotkań zgłębiała tajemnice ludzkiego ciała. Cykl zajęć rozpoczęliśmy od omówienia budowy i funkcji skóry człowieka. W celu wykazania, że skóra jest narządem zmysłu, zaplanowaliśmy stosowne doświadczenia. W pierwszym z nich sprawdzaliśmy gęstość rozmieszczenia receptorów skóry różnych części ciała. Kolejnym wykazaliśmy, że receptory ciepła i zimna wykazują zdolność adaptacji do temperatury otoczenia.
W trakcie zajęć z układu ruchu człowieka omówiliśmy budowę naszego szkieletu. W celu określenia roli składników chemicznych budujących kości wykonaliśmy doświadczenie, polegające na umieszczeniu ich w słoikach z octem. W wyniku jego działania kości stały się giętkie i elastyczne, gdyż składniki mineralne uległy rozpuszczeniu. Nasze spotkanie zakończyliśmy konkursem na najlepszego znawcę kości ludzkiego ciała. Jego celem było rozwijanie umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów.
Podczas kolejnego spotkania z zespołem młodych biologów poszerzaliśmy wiedzę o układzie pokarmowym. Przypomnieliśmy sobie najważniejsze informacje o podstawowych składnikach pokarmowych oraz sposobach ich wykrywania. Przy użyciu jodyny sprawdzaliśmy obecność skrobi w różnych produktach spożywczych. W celu poszerzenia naszej wiedzy na temat budowy i funkcjonowania układu pokarmowego człowieka, obejrzeliśmy filmy przedstawiające pracę jego poszczególnych odcinków. W trakcie zajęć młodzież ćwiczyła umiejętność planowania i przeprowadzania doświadczeń oraz wyciągania wniosków na podstawie dokonanych obserwacji.
Nasze ostatnie marcowe spotkanie poświęciliśmy układowi krążenia. Wykorzystując internetowe zasoby zapoznaliśmy się z rytmiczną pracą serca, działaniem jego układu bodźcotwórczo-przewodzącego oraz przepływem krwi w małym i dużym obiegu. Następnie na modelach ludzkiego serca analizowaliśmy jego budowę, rodzaje naczyń wychodzących i wchodzących oraz pracę zastawek żylnych i tętniczych. Kolejnym ciekawym punktem naszego spotkania była obserwacja zmian tętna i ciśnienia krwi po wysiłku fizycznym. Pamiętając o tym, jak ważne jest prowadzenie zdrowego trybu życia, omówiliśmy na zakończenie profilaktykę chorób związanych z układem krwionośnym.
Amelia Moskwik - Finalistką Małopolskiego Konkursu Biologicznego
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
MARZEC 2023
Tematem tegorocznego konkursu dla uczniów szkół podstawowych była podróż do świata roślin. Wszystkich uczestników obowiązywała wiedza i umiejętności określone w podstawie programowej z biologii dla II i III etapu edukacyjnego na poziomie rozszerzonym, ponadto treści zawarte w literaturze konkursu dotyczące złożonych zagadnień z fizjologii roślin, ich różnorodności oraz właściwości leczniczych tych dziko rosnących.
Podczas pisania testów uczestnicy rozwiązywali zadania oparte na pracy z tekstem źródłowym oraz odczytywali, analizowali i interpretowali informacje z rysunków, schematów, wykresów. W tegorocznej edycji konkursu położono nacisk na praktyczny aspekt nauk biologicznych, uczniowie musieli wykazać się umiejętnością planowania doświadczeń, formułowania problemów badawczych i hipotez, ich weryfikowania oraz wyciągania prawidłowych wniosków. Trudnymi zagadnieniami do opanowania były cykle rozwojowe roślin, regulatory ich wzrostu i rozwoju oraz substancje czynne występujące w ziołach i przyprawach. Bardzo złożone zagadnienia dotyczące ruchów roślin oraz procesów warunkujących bierny i czynny transport wody wymagały dogłębnego zrozumienia procesów fizjologicznych, zjawiska osmozy i dyfuzji.
Tylko dwie osoby z naszej gminy zakwalifikowały się do ostatniego etapu Małopolskiego Konkursu Biologicznego dla uczniów szkół podstawowych. Cieszymy się, że nasza Amelia była jedną z nich, gratulujemy jej wysokiego wyniku, uzyskania tytułu FINALISTKI oraz życzymy dalszych sukcesów na polu naukowym!
Zajęcia rozwijające Koło Młodego Biologa
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
LUTY 2023
Lutowe spotkania poświęciliśmy różnym sposobom oddychania organizmów żywych. Ważne było uświadomienie młodzieży, że oddychanie tlenowe nie jest jedynym sposobem pozyskiwania energii. W tym celu wykonaliśmy doświadczenie fermentacji alkoholowej, które wykazało, że podczas beztlenowego oddychania drożdży wydzielają one znaczne ilości dwutlenku węgla. Przypomnieliśmy sobie znaczenie i wykorzystanie zarówno fermentacji alkoholowej, jak i mlekowej w rożnych gałęziach przemysłu. Nasze zajęcia wzbogaciliśmy oglądaniem animacji i filmów edukacyjnych.
W trakcie kolejnych zajęć zajmowaliśmy się występującą w świecie różnorodnością bakterii, wirusów i pierwotniaków. W celu dokonania obserwacji mikroskopowej pantofelków, młodzież założyła ich hodowlę. Do podziwiania bogactwa pierwotniaków wykorzystaliśmy także gotowe preparaty, zakupione ze środków unijnych. Po przeprowadzeniu obserwacji mikroskopowych przypomnieliśmy sobie znaczenie bakterii, wirusów i pierwotniaków w przyrodzie, gospodarce oraz życiu człowieka.
Zajęcia rozwijające Koło Młodego Biologa
Opiekun grupy: mgr Małgorzata Pławecka
STYCZEŃ 2023
Nasza grupa projektowa rozpoczęła swoje zajęcia w połowie stycznia. Głównym ich celem jest rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania uczniów, wzrost zainteresowania przedmiotem poprzez wprowadzenie aktywizujących metod nauczania, doświadczeń, obserwacji oraz ćwiczeń terenowych. Spotkania Koła Młodego Biologa mają także motywować młodzież do samodzielnego poszerzania wiedzy i zdobywania nowych umiejętności.
Nasze zajęcia rozpoczęłyśmy od napisania testu diagnostycznego, omówienia przepisów BHP oraz regulaminu pracowni biologicznej. Następnie poznawałyśmy metodologię badań naukowych. Uczennice pracując w grupach nad doświadczeniem określały: problem badawczy, hipotezę oraz przygotowywały próbę kontrolną i doświadczalną. Ciekawym zagadnieniem, któremu poświęciłyśmy dużo uwagi, był wpływ różnych czynników na intensywność fotosyntezy. W celu wykazania ich roli w tym ważnym procesie, uczennice zaplanowały i wykonały stosowne doświadczenia, przygotowując dwie próby wysianej i podlanej rzeżuchy, jedna z nich została jednak pozbawiona dostępu do światła. W drugim doświadczeniu nasiona rzeżuchy zostały pozbawione dostępu do wody. Po tygodniu mogłyśmy zaobserwować i zinterpretować wyniki doświadczenia.
Kolejne zajęcia poświęciłyśmy na poznanie komórkowej budowy organizmów. Uczennice wykonywały preparaty mikroskopowe ze skórki cebuli i jabłka oraz obserwowały różne typy komórek pod mikroskopem. Korzystając z przygotowanych preparatów miałyśmy okazję poznania i podziwiania bogactwa komórek występujących w świecie roślin.
